इजरायलको एयर डिफेन्स सिस्टम के हो ?

काठमाडौं- इरानले इजरायलमा ड्रोन र मिसाइल आक्रमण गरेपछि इजरायलमा साइरन बज्न थाल्यो । साइरनको आवाजले मानिसहरु पक्कै पनि आतङ्कित भए पनि इरानको यति ठूलो आक्रमणले पनि इजरायललाई खासै नोक्सान पुर्‍याउन सकेन ।

वास्तवमा यसको कारण यो हो कि इजरायलको एरो डिफेन्स सिस्टम, जसले आइरन डोम सिस्टमको साथमा इरानको मिसाइल र ड्रोनलाई हावामा नै नष्ट गर्यो ।

इजरायली सेनाले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै भनेको छ, 'इरानबाट इजरायलतर्फ दर्जनौं क्षेप्यास्त्र प्रहार गरिएको थियो तर इजरायली सेनाको रक्षा प्रणालीले ती क्षेप्यास्त्रहरूलाई हावामा नै पहिचान गरी नष्ट गरेको छ । यसका साथै इजरायलका सहयोगी राष्ट्रहरूले पनि यसमा सहयोग गरेका छन् । सामाजिक सञ्जालमा धेरै भिडियोहरू पनि बाहिर आएका छन्, जसमा इजरायलको वायु रक्षा प्रणालीले हावामा मिसाइलहरू नष्ट गरिरहेको देखिन्छ, जसका कारण इजरायलको आकाशमा आतिशबाजी जस्तो दृश्य देखिन्छ ।

इजरायलको एरोस्पेस उद्योगले अमेरिकाको मिसाइल डिफेन्स एजेन्सीसँगको सहकार्यमा एयर डिफेन्स सिस्टम बनाएको छ । यो सतहदेखि सतह मिसाइल को एक प्रणाली हो, जो मुख्यतया इजरायल को वायु रक्षा सुनिश्चित गर्दछ । यसको निर्माण सन् १९८० मा इजरायलले अमेरिकासँगको सहकार्यमा सुरु गरेको थियो । धेरै सफल परीक्षण पछि, एरो मिसाइल रक्षा प्रणाली १९९० मा इजरायली सेनामा सम्मिलित गरिएको थियो । यसपछि एयर प्रणालीको आधुनिक सँस्करण एरो २ लाई सन् २००० मा इजरायली सेनामा समावेश गरिएको थियो ।

एयर मिसाइल डिफेन्स सिस्टममा छोटो र मध्यम दूरीका मिसाइलहरूलाई हावामा नै नष्ट गर्ने क्षमता छ । एरो २ र ३ प्रणाली भएका लामो दुरीका मिसाइलहरू इजरायल पुग्नुअघि नै हावामा नष्ट गर्ने गर्दछ । एरो सिस्टम र आइरन डोम बीचको भिन्नताको बारेमा कुरा गर्दै, आइरन डोमले छोटो दूरीको ड्रोन र मिसाइलहरू नष्ट गर्ने काम गर्दछ । एरो प्रणालीले मध्यम र लामो दुरीका मिसाइलहरूसँग काम गर्छ ।

एयर डिफेन्स सिस्टममा मिसाइल लन्चर, फायर कन्ट्रोल रडार, प्रक्षेपण नियन्त्रण केन्द्र र युद्ध व्यवस्थापन केन्द्र समावेश छ । राडारले लामो दूरीका लक्ष्यहरू पहिले पत्ता लगाउँदछ र एकै पटक धेरै लक्ष्यहरूलाई रोक्न सक्छ । एयर डिफेन्स सिस्टमले एक पटकमा १४ वटा मिसाइललाई निशाना बनाउन सक्छ । फायर कन्ट्रोल रडारले इलेक्ट्रोनिक जामिङ प्रयासहरू पनि सामना गर्न सक्छ । राडारले २४ सय किलोमिटर टाढाबाट खतरा पहिचान गर्न सक्छ ।

जब एयर डिफेन्सको रडारले खतरा पत्ता लगाउँदछ, तब वास्तविक समयको जानकारीको आधारमा, नियन्त्रण केन्द्रले खतराको गति र प्रक्षेपण पत्ता लगाउँदछ र मिसाइल प्रक्षेपण गर्दछ । एयर डिफेन्सको मिसाइल म्याच ९ को गतिमा उड्न सक्छ र खतरालाई हावामा नै नष्ट गर्न सक्छ ।

यदि क्षेप्यास्त्रले खतरालाई नष्ट गर्न असमर्थ भयो भने, यो ४० मिटरको दूरीमा पुगेपछि स्वचालित रूपमा नष्ट हुन्छ । एयर डिफेन्सको हाइपरसोनिक गतिका कारण एन्टि-स्याटेलाइट हतियारले पनि यसको मिसाइल समात्न सक्दैन । सन् २०१५ मा एयर ३ डिफेन्स सिस्टमलाई इजरायली सेनामा समावेश गरिएको थियो । नोभेम्बरमा, जब यमनमा हुथी विद्रोहीहरूले इजरायलमा मिसाइल आक्रमण गरे, यो हावामा नष्ट भएको एयर ३ रक्षा प्रणाली थिएन ।